بانک زیستی DNA انسانی
مسئول: دکتر حمید گورابی
کارشناس: پگاه مختاری
با توجه پیشرفت‌های اخیر در زمینه بیولوژی تولید‌مثل در کشور و ورود محققان کشور به تحقیق در این زمینه، دسترسی سریع و آسان به نمونه‌های DNA افزایش یافته است. بدین لحاظ پژوهشگاه رویان در وهله اول برای رفع نیاز پروژه‌های تحقیقاتی پژوهشگران خود و در مراتب بعدی برای همکاری در تحقیقات بین مرکزی در سال ۱۳۸۴ بانک DNA انسانی از بیماران با مشکلات مختلف مرتبط با ناباروری تاسیس کرده است.
اهداف
یکی از اهداف تشکیل بانک‌های اطلاعاتی DNA فراهم کردن زمینه‌های لازم برای تکمیل پروژه ژنوم انسان در شناسایی ژن‌ها و نقش آنهاست. همچنین برای مطالعه ریسک فاکتورهای ژنتیکی بیماری‌های شایع و مطالعات اپیدمیولوژیک وجود بانک DNA امری ضروری است. یکی از ویژگی‌های بارز بانک DNA پژوهشگاه رویان گردهم آمدن اطلاعات آزمایشگاهی، بالینی و غیر‌بالینی یک نمونه است که کمک شایانی به محققین می‌کند.
فعالیت‌ها
تهیه بانک DNA مستلزم در نظر گرفتن عوامل متعددی از قبیل نوع، کیفیت و کمیت، نحوه جمع‌آوری، اخذ رضایت‌نامه و قومیت نمونه است. در این راستا، با توجه به داشتن امکانات و تجهیزات تخصصی مورد نیاز و همچنین داشتن تجربه تخصصی در این زمینه، اطلاعات دقیق مربوط به نمونه‌های موجود در بانک نظیر علت مراجعه و تشخیص نهایی آن، شماره پرونده رویان و شماره سیتوژنتیک در نرم‌افزارها ذخیره و ساماندهی می‌شوند، همچنین میزان غلظت DNA استخراج شده از نمونه‌ها و آلودگی پروتئینی آنها توسط دستگاه نانودراپ سنجیده و ثبت می‌شود.
بانک DNA توانسته است همگام با سایر مراکز تحقیقات معتبر دنیا، حاصل بیش از پانزده سال کار پژوهشی در داخل و خارج از پژوهشگاه رویان، خود را در قالب تولید و نگهداری بیش از ۶۰۰۰ نمونه از بیست گروه بارور و نابارور زیر ارائه کند:
نمونه‌هایی از مردان نابارور شامل:
، Azoospermia, Oligospermia, Hypogonadism- Hypogonadotropic, Abnormal Morphology, Short Tail, Round Head spermogram, Asthenozoospermia, Pin Head sperm, Maturation Arrest, Globozoospermia, Oligoasthenoteratospermia, Asthenoteratozoospermia, Sperm Immobility, Infertility Unexplained، Cystic Fibrosis، Obesity،
نمونه‌هایی از زنان نابارور شامل:
Polycystic Ovary Syndrome, Amenorrhea, Premature Ovarian Failure, Poor responder, Ovarian Hyperstimulation Syndrome, Diabetic pregnancy, Hyper Prolactinemia, Mole
نمونه‌هایی از زوجین نابارور شامل:
Recurrent Abortion, ART Failure, Sex selection – Control
لازم به ذکر است تعداد و تنوع این نمونه‌ها در حال افزایش است و تا‌کنون بیش از ۲۰۰۰ نمونه از بانک DNA در اختیار حدود پنجاه طرح تحقیقاتی قرار داده شده است.
